Oorzaken en oplossingen voor een overactieve blaas

Urge-incontinentie of aandrangincontinentie

Mensen met aandrangincontinentie of urge-incontinentie hebben moeite om hun plas op te houden. Aandrangincontinentie komt zowel voor bij mannen als vrouwen. Irritatie van de blaas, ouderdom en psychologische factoren kunnen onder andere een rol spelen bij het ontstaan van een overactieve blaas en aandrangincontinentie.

Inhoud:

De medische term voor aandrangincontinentie is urge-incontinentie, afgeleid van het Engelse woord ‘urge’ dat aandrang betekent. Aandrangincontinentie komt voor bij ongeveer 1 op de 10 vrouwen boven de 65, maar ook jongere vrouwen én mannen kunnen met deze vorm van urineverlies te maken krijgen. Bij vrouwen kan aandrangincontinentie ook samengaan met stressincontinentie, dit wordt ook wel gemengde urine-incontinentie genoemd. Na stressincontinentie is aandrangincontinentie de vorm van ongewild urineverlies die het vaakst voorkomt in Nederland.

Urge-incontinentie of aandrangincontinentie

Oorzaken aandrangincontinentie

Er zijn verschillende oorzaken van aandrangincontinentie. Hoewel ouderdom op zichzelf geen oorzaak is van aandrangincontinentie komt aandrangincontinentie wel vaker voor bij ouderen. Ook mensen met een zenuwaandoening zoals Multiple Sclerose (MS) of dementie krijgen regelmatig te maken met deze vorm van urineverlies. Andere oorzaken van aandrangincontinentie zijn een (goedaardige) prostaatvergroting en blaasstenen, terwijl ook overgewicht, stress en medicijngebruik kunnen bijdragen aan het ontstaan van aandrangincontinentie.

Overactieve blaas syndroom

Vaak gaat aandrangincontinentie samen met een prikkelbare blaas, ook wel overactieve blaas genoemd. Mensen met een overactieve blaas moeten vaker dan normaal plassen (frequency) en ervaren hevige aandrang (urgency) om naar het toilet te gaan, zowel overdag als ’s nachts. Wanneer de aandrang zo heftig en plotseling is dat het niet lukt om de urine op te houden, spreken we van aandrangincontinentie. Door de psychologische stress waarmee aandrangincontinentie vaak gepaard gaat, bestaat de kans dat de problemen alleen maar erger worden. Om ongelukjes te voorkomen gaan mensen met aandrangincontinentie vaker dan nodig is naar het toilet, waardoor de blaas nog zwakker wordt.

Blaastraining en bekkenbodemoefeningen kunnen helpen om aandrangincontinentie onder controle te krijgen

Symptomen aandrangincontinentie

Bij mensen met aandrangincontinentie reageert de blaasspier overgevoelig op kleine hoeveelheden urine. Door de toegenomen prikkelbaarheid ontstaan spontane en ongecontroleerde samentrekkingen van de blaasspier, waardoor de blaas wordt leeg geknepen en ongewild urineverlies optreedt. Ook kan het zijn dat de sluitspier onvoldoende aanspant, waardoor de urine zelfs helemaal niet in de blaas wordt opgeslagen, maar meteen naar buiten loopt. Het gevolg hiervan is dat mensen hun urine niet kunnen ophouden. De hoeveelheid ongewild urineverlies varieert van een paar druppels, scheutjes tot de volledige blaasinhoud.

Oplossingen aandrangincontinentie

Er zijn verschillende oplossingen voor aandrangincontinentie of urge-incontinentie. Vaak wordt er gestart met het volgen van blaastraining. Door blaastraining te volgen kunnen de klachten van aandrangincontinentie verminderen of zelfs helemaal verdwijnen. Blaastraining begint meestal met het bijhouden van een plasdagboek, waarin onder andere wordt bijgehouden hoe vaak iemand naar het toilet moet en hoeveel iemand moet plassen. Door het moment om te plassen steeds verder uit te stellen, is het de bedoeling om het aantal toiletbezoeken terug te dringen naar maximaal 8 keer per dag. Vaak wordt blaastraining gecombineerd met bekkenbodemoefeningen en medicijngebruik, ook kan een arts aanraden om veranderingen aan te brengen in het dieet.

Behandelingen aandrangincontinentie

  • Van alcohol, cafeïnehoudende dranken en bepaalde specerijen (zoals hete pepers) is bekend dat ze voor irritatie van de blaaswand kunnen zorgen. Dit kan zorgen voor het verergeren of veroorzaken van aandrangincontinentie. Door de consumptie te minderen kunnen de problemen juist worden teruggedrongen.
  • Hoewel bekkenbodemklachten geen oorzaak zijn voor aandrangincontinentie, kan het trainen van de bekkenbodemspieren helpen om de klachten te verminderen. Eventueel kan een bezoek aan de huisarts of bekkenbodemfysiotherapeut voor begeleiding zorgen.
  • Aandrangincontinentie en het overactieve blaas syndroom kan negatief worden beïnvloed door overgewicht. Door af te vallen is het mogelijk om van de klachten af te komen.
  • Indien blaastraining na drie maanden geen verbetering oplevert, kan een arts of specialist een chirurgische ingreep adviseren. Een daarvan is Sacrale Neuro Stimulatie (SNS), waarbij het samentrekken van de blaas wordt geregeld via een klein apparaatje in de onderrug. SNS wordt alleen voorgesteld als andere behandelingen niets opleveren.
  • Een andere mogelijkheid is het vergroten van de blaas door een stukje darmweefsel uit de darmen aan de blaaswand toe te voegen. De medische term voor deze ingreep is augmentatie cystoplastiek.
  • Indien andere opties niets opleveren of uitgesloten zijn om een bepaalde reden kan er worden gekozen om de urineleiders om te leiden via de buikwand. De urine gaat in dit geval niet meer direct via de nieren naar de blaas.

Eten en drinken bij aandrangincontinentie

Veel mensen met aandrangincontinentie besluiten om minder te gaan drinken. Voldoende drinken is echter heel belangrijk om de blaas gezond te houden. Voor een volwassene geldt het advies om ten minste 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken. Voldoende vocht is noodzakelijk om afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen. Door minder te drinken bij urineverlies bestaat het risico dat de concentratie afvalstoffen in de urine te hoog wordt. Dit wordt ook wel te geconcentreerde urine genoemd. Geconcentreerde urine is donkerder van kleur, ruikt sterker en is vaak troebel. Te geconcentreerde urine kan zorgen voor irritatie van de blaas, wat kan leiden tot een overactieve blaas en aandrangincontinentie. Ook kunnen de klachten verder toenemen.

Incontinentiemateriaal bij aandrangincontinentie

Incontinentiemateriaal biedt geen oplossing voor aandrangincontinentie, maar zorgt er wel voor dat het makkelijker wordt om te leven met de klachten. Betrouwbaar incontinentiemateriaal beschermt tegen ongewild urineverlies en de nare geurtjes die hierdoor kunnen ontstaan. Ook voorkomt incontinentiemateriaal lekkages en het ontstaan van incontinentie geassocieerde huidproblemen (IAD). Abena heeft oplossingen voor aandrangincontinentie, maar ook voor andere soorten van ongewild urineverlies. Er zijn zowel inleggers als luiers voor volwassenen en broekjes beschikbaar. De keuze voor incontinentiemateriaal hangt onder meer af van de mate van urineverlies, geslacht en de dagelijkse activiteiten die iemand onderneemt.