De werking van de blaas
In de blaas wordt urine opgeslagen totdat deze vol is. Een seintje van de blaas naar de hersenen maakt vervolgens duidelijk wanneer het tijd is om te plassen. Gemiddeld gebeurt dit ongeveer vier tot acht keer per dag. Blaasproblemen kunnen ervoor zorgen dat het aantal toiletbezoeken veel hoger is of dat mensen hun plas helemaal niet kunnen ophouden.
De blaas maakt onderdeel uit van het urinewegstelsel. Samen met de nieren, nierbekken en urineleiders zorgt de blaas ervoor dat afvalstoffen uit het lichaam worden verwijderd en de vochtbalans, bloeddruk en zuur-base-evenwicht onder controle worden gehouden. In de nieren produceren zogenoemde nefronen de urine die via de nierbekken en urineleiders naar de blaas wordt afgevoerd.
Werking van de blaas
Naarmate er meer urine in de blaas komt rekt deze steeds verder uit. In totaal kan er tot ongeveer 1,5 liter urine worden opgeslagen in de blaas. Bij een inhoud van 0,2 liter ontstaat er echter al lichte aandrang om te plassen. Dit gevoel is afkomstig van gevoelszenuwen in de blaaswand die een signaal naar de hersen zenden. Hoe voller de blaas, hoe sterker dit signaal is. Indien mensen niet uit eigen beweging gaan plassen, zal het lichaam de zaak in eigen hand nemen en het plasmechanisme automatisch in gang zetten. Bij baby’s en peuters die nog niet zindelijk zijn, gebeurt het plassen steeds automatisch. Een peuter wordt zindelijk als hij de signalen van de blaas leert begrijpen en het plassen leert beheersen. Een gezond persoon ledigt zijn of haar blaas zo’n vier tot acht keer per dag. Mensen met een zwakke blaas, ookwel overactieve blaas genoemd, zullen vaker een toiletbezoek moeten doen en kunnen mogelijk last hebben van incontinentie.
Waar zit de blaas?
Waar zit de blaas eigenlijk? De blaas bevindt zich onderaan in de buik, achter het schaambeen. Twee urineleiders transporteren de urine van de nieren naar de blaas. Aan de uitgang van de blaas zit de urinebuis. De urineleiders komen aan de zijkant de blaas binnen. Bij het voller raken van de blaas wordt de monding van de urineleiders een beetje platgedrukt, wat voorkomt dat de urine terugvloeit naar de nieren. Bij een man loopt de plasbuis via de prostaat naar het uiteinde van de penis. De plasbuis van een vrouw is slechts enkele centimeters lang en loopt van de blaas tot aan de vulva, het uitwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan. Via de plasbuis wordt de urine vervolgens uit het lichaam verwijderd.
De blaas, de nieren, nierbekken, plasbuis en urineleiders vormen samen het urinewegstelsel
Anatomie van de blaas
De blaas is in wezen een holle spier die leeg veel weg heeft van een peer, zowel qua grootte als qua vorm. Bij het plassen trekken de spieren in de blaaswand zich samen zodat de blaas wordt samengeknepen en de urine gemakkelijk uit de blaas kan worden verwijderd. Gelijktijdig opent zich de sluitspier die om de plasbuis heen gelegen is. Het aansturen van de spieren in de blaaswand en het openen van de sluitspier worden door het zenuwstelsel automatisch geregeld. Samen met de bekkenbodemspieren zorgt de sluitspier ervoor dat de plas wordt opgehouden, maar ook dat het mogelijk is om te plassen. Bij mensen met een zwakke blaas werken deze spieren niet optimaal waardoor er sprake is van ongewenst urineverlies.
Blaasproblemen
Helaas werkt de blaas niet altijd naar behoren. Met name bij vrouwen in de overgang en mannen met prostaatproblemen treden regelmatig blaasproblemen op. Ook overgewicht, een zwangerschap of het gebruik van bepaalde medicijnen leidt tot een groter risico op problemen van de blaas. Voorbeelden van blaas- of plasproblemen zijn een blaasontsteking, urine-incontinentie en nadruppelen bij mannen. Vaak wordt er gesproken van een zwakke of overactieve blaas. Het is belangrijk om op tijd naar de huisarts te stappen. In veel gevallen kan er namelijk iets aan blaasproblemen worden gedaan.
Soorten blaasproblemen en behandeling
Blaasontsteking wordt veroorzaakt door bacteriën die via de plasbuis in de blaas terecht komen. Blaasontsteking komt vooral voor bij vrouwen en kan worden behandeld met antibiotica. Bij terugkerende klachten kan de aanwezigheid van blaasstenen of een te hoge weerstand bij het plassen de onderliggende oorzaak zijn.
Blaasstenen zijn chemische afvalstoffen die samenklonteren in de nieren en vervolgens in de blaas terechtkomen. Meestal kunnen de stenen worden uitgeplast, maar soms is dit niet mogelijk. In dat geval kunnen de stenen met trilsonde worden vergruisd of door een chirurgische ingreep worden verwijderd.
Blaaskanker komt jaarlijks voor bij ongeveer 5000 mensen. Kleine tumoren kunnen met een operatie via de plasbuis worden verwijderd. Voor grotere tumoren moet een chirurg een deel van de blaas wegnemen. De behandeling kan indien nodig worden gecombineerd met bestraling of chemotherapie.
Bij een overactieve of overgevoelige blaas geeft de blaas te vaak een signaal van aandrang af, waardoor mensen vaker dan acht keer per dag moeten plassen. Meestal is een behandeling met medicijnen aangewezen die de voortdurende aandrang om te plassen onderdrukken. Ook blaastraining kan helpen.
Een verzwakking van de sluitspier of bekkenbodemspieren kan zorgen voor ongewild urineverlies. Bekkenbodemoefeningen, medicijnen of een chirurgische ingreep kunnen deze problemen verhelpen of verminderen. Daarnaast is er incontinentiemateriaal om urineverlies op te vangen.
Incontinentiemateriaal bij blaasproblemen
Indien sprake is van ongewild urineverlies of een zwakke blaas kan incontinentiemateriaal een (tijdelijke) oplossing zijn voor het probleem. Belangrijk is om een product te kiezen dat qua absorptiecapaciteit en systeem (tweedelig of eendelig) aansluit bij de persoonlijke situatie van iemand. Eendelige systemen lijken het meest op traditionele luiers, inclusief elastische plakstrips. Daarnaast zijn er ook speciale broekjes die als gewoon ondergoed aan en uit kunnen worden gedaan. Ideaal voor mensen met een actieve levensstijl of voor nachtelijk gebruik. Tweedelige systemen zijn verbanden die het beste in speciaal fixatieondergoed gedragen kunnen worden, al is het ook mogelijk om inleggers in normaal ondergoed te dragen. Abena heeft zowel verschillende inleggers als broekjes/pants in het assortiment.
