Ouderen en incontinentie

Mensen boven de zestig jaar hebben meer kans op urineverlies. De schatting is dat 15-30% van de zelfstandige ouderen en 90% van de ouderen in een verpleeghuis aan incontinentie lijdt. Dat meldt een artikel van Huisarts & Wetenschap.

Incontinentie bij ouderen komt vaak door een onderliggende aandoening of ziekte. Urine-incontinentie kan een grote invloed hebben op de kwaliteit van leven. Het kan onder meer samengaan met depressie, schaamte en lage eigenwaarde. Het is van groot belang dat ouderen goede zorg voor urine-incontinentie krijgen.

Inhoudsopgave

Hoeveel komt incontinentie bij ouderen voor?

Incontinentie bij ouderen komt relatief vaak voor. Bij mensen boven het 60e levensjaar neemt de kans op incontinentie sterk toe: naar schatting krijgt ongeveer 15% van alle vrouwen en 8% van alle mannen ouder dan 60 jaar te maken met ongewenst verlies van urine en/of ontlasting.

Incontinentie bij ouderen

Bij het ouder worden hoort een normaal verouderingsproces. Naarmate je ouder wordt kun je te maken krijgen met fysieke beperkingen waardoor je ongewenst urine verliest. Soms kan incontinentie ook het gevolg zijn van een ziekte of aandoening of is het een bijwerking van een bepaald medicijn.

De oorzaak van incontinentie bij ouderen hoeven niet per se fysiek te zijn. Externe factoren kunnen ook een rol spelen. Denk aan de bereikbaarheid van toiletten of niet de mogelijkheid om begeleiding mee te nemen naar het toilet als dat nodig is.

Handig!

Infographic over grip op zelfredzaamheid en toiletgang
incontinentie infographic bij ouderen

Oorzaken incontinentie bij ouderen

Er zijn verschillende oorzaken van incontinentie bij ouderen te noemen: veroudering, aandoeningen en medicijnen. 

Normale veroudering van het lichaam

  • Prostaatproblemen bij mannen
    Een vergrote prostaat kan ervoor zorgen dat de plasbuis dichtgedrukt wordt, wat het plassen bemoeilijkt of juist urineverlies veroorzaakt. In sommige gevallen worden de problemen veroorzaakt door een ontsteken van de prostaat en in slechts een enkel geval gaat het om prostaatkanker.
  • Zwakkere bekkenbodemspieren
    Door veroudering kunnen de bekkenbodemspieren zwakker worden waardoor het lastiger wordt om urine op te houden.
  • Minder goede mobiliteit
    Een verminderde mobiliteit, bijvoorbeeld door minder goed kunnen lopen of rolstoelgebruik, minder zicht of desoriëntatie, kan ertoe leiden dat het toilet niet op tijd bereikt wordt.

Aandoeningen

  • Stoornis van de zenuwen van de blaas
    Daardoor werkt de blaasspier minder goed. Dat kan een gevolg zijn van bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson, Multiple Sclerose (MS), een CVA of een Delier.
  • Dementie
    Door geheugenverlies vergeten mensen met dementie om naar het toilet te gaan of kunnen ze het toilet niet meer vinden. Lees hier meer over het omgaan met incontinentie bij mensen met dementie.
  • Diabetes
    Als gevolg van diabetes kan zenuwschade optreden en daardoor kan de blaas minder goed functioneren.
  • Blaasstenen
    De blaas kan geprikkeld worden door de aanwezige blaasstenen waardoor er meer aandrang ontstaat om te plassen.
  • Chronische hoest
    Door veel te hoesten ontstaat er druk op de buik. Dat zorg ervoor dat de kans groter wordt om tijdens het hoesten urine te verliezen.
  • Blaasontsteking
    Door een ontsteking van de blaas kan de blaas geïrriteerd raken waardoor er aandrang ontstaat om te plassen.

Bijwerkingen van medicijnen

Het gebruik van medicijnen kan een nadelige invloed hebben op urineverlies of verlies van ontlasting. Denk daarbij aan medicijnen zoals:

  • Antidepressiva
  • Plastabletten
  • Pijnstillers
  • Kalmeringsmiddelen
  • Antiparkinson-medicijnen

Daarnaast kan een bepaalde leefstijl leiden tot  incontinentie. De kans op ongewenst urineverlies wordt vergroot door bijvoorbeeld teveel cafeïne in te nemen, door roken of door overgewicht.

Ons adviesteam staat voor je klaar

Onze zorgadviseurs Anita, Vera en Miranda helpen je graag en voorzien je van advies op maat.

Vormen van incontinentie bij ouderen

Er zijn een aantal vormen van incontinentie die vaak bij ouderen voorkomen. Lees hieronder welke vormen dat zijn.

Functionele incontinentie

Bij deze vorm van incontinentie is met de blaas of darmen zelf niets mis. Functionele incontinentie komt voor bij mensen met een functionele beperking of psychische aandoening. Bij ouderen kan dit ontstaan door bijvoorbeeld een verminderde mobiliteit, verminderd gezichtsvermogen, desoriëntatie of een verminderde functie van de hand. Daardoor lukt het niet om bij een toiletbezoek de broek op tijd open te maken of om op tijd het toilet te bereiken. Meer weten

Stressincontinentie of inspanningscontinentie

Omdat de bekkenbodemspieren kunnen verzwakken tijdens het verouderingsproces, kan er stressincontinentie ontstaan. Stress heeft in deze niets te maken met psychische stress. Als je het woord ‘stress’ vanuit het Engels vertaalt, betekent het ‘inspanning’. Tijdens een inspanning zoals langdurig hoesten of niezen, bukken of tillen, ontstaat druk op de buik en op de blaas. De verzwakte bekkenbodemspieren kunnen die druk op de blaas niet meer opvangen waardoor je druppeltjes of scheutjes urine verliest. Meer weten

Aandrang of urge-incontinentie

Dit is een combinatie van stressincontinentie en aandrangincontinentie. Iemand kan plots een hevige aandrang voelen om te plassen, maar ook druppeltjes of scheutjes urine verliezen bij lachen, hoesten, niezen of tillen. De oorzaken van gemengde incontinentie komen overeen met de oorzaken van stressincontinentie en aandrangincontinentie.  Lees meer. 

Gemengde incontinentie

Bij mensen met aandrangincontinentie reageert de blaasspier overgevoelig op kleine hoeveelheden urine. Door de toegenomen prikkelbaarheid ontstaan spontane en ongecontroleerde samentrekkingen van de blaasspier, waardoor de blaas wordt leeg geknepen en ongewild urineverlies optreedt. Ook kan het zijn dat de sluitspier onvoldoende aanspant, waardoor de urine zelfs helemaal niet in de blaas wordt opgeslagen, maar meteen naar buiten loopt. Het gevolg hiervan is dat mensen hun urine niet kunnen ophouden. Ouderdom op zichzelf is geen oorzaak van aandrangincontinentie, maar het komt wel vaker voor bij ouderen. Oorzaken zijn o.a. een zenuwaandoening zoals MS of dementie, vergroting van de prostaat, blaasstenen, overgewicht, stress en medicijngebruik. Meer weten

Overloopincontinentie

Bij overloopincontinentie is er sprake van het ‘overlopen van de blaas’. Omdat de spieren van de blaas niet goed functioneren, is het moeilijker om de blaas leeg te plassen. Daardoor blijft er urine achter en raakt de blaas overvol. Daardoor stroomt de blaas uiteindelijk over. Overloopincontinentie komt relatief vaker voor bij oudere mensen. Mannen hebben er vaker last van dan vrouwen, omdat deze vorm van incontinentie een gevolg kan zijn van prostaatproblemen. Bi vrouwen kan overloopincontinentie ontstaan zwellingen in de eierstokken en baarmoeder. Diabetes en het gebruik van bepaalde medicijnen zoals antidepressiva kunnen ook leiden tot overloopincontinentie. Meer weten

Handig!

Infographic over grip op het gebruik van incomateriaal
Infographic Grip op het gebruik van incontinentiemateriaal

Bestel een proefpakket

Weet je niet welk product je nodig hebt? Zoek het juiste incontinentieproduct van Abena en bestel een proefpakket.

Oplossingen voor ouderen met incontinentie

Er zijn diverse oplossingen voor incontinentie bij ouderen. Belangrijk is om de oorzaak en de vorm van incontinentie te achterhalen. Veel mensen denken dat door minder te drinken je ook minder vaak moet plassen. Een vochttekort kan er juist toe leiden dat je vaker naar het toilet moet. Het is dus belangrijk om voldoende te drinken (1,5 tot 2 liter per dag) Daarnaast is het belangrijk om de blaas  goed leeg te plassen. Voor de verschillende vormen van incontinentie bestaan ook nog diverse oplossingen.

Oplossingen bij functionele incontinentie

Bij functionele incontinentie is vaak geen lichamelijke oorzaak aan te geven voor het urineverlies, maar wordt het vaak veroorzaakt door simpelweg niet op tijd bij het toilet kunnen komen. Bij functionele incontinentie is het belangrijk dat verzorgenden of mantelzorgers op tijd een toiletbezoek aangeven en waar nodig helpen bij het aan- en uitkleden. Andere oplossingen kunnen zijn:

  • Kleding aanpassen naar kleding die gemakkelijk geopend kan worden zoals een broek met elastiek in plaats van een rits.
  • Zorgen dat de route naar het toilet vrij is van obstakels.
  • Duidelijk aangeven waar het toilet zich bevindt.
  • Aanbrengen van hulpmiddelen zoals toiletbeugels en toiletgrepen.
  • Toch urineverlies? Dan adviseren wij een incontinentiebroekje. Dat is vertrouwd en lijkt het meest op een normale onderbroek.

Oplossingen bij stressincontinentie

Stressincontinentie ontstaat door zwakkere bekkenbodemspieren of na bijvoorbeeld een prostaatoperatie. Training van de bekkenbodemspieren versterkt de bekkenbodem waardoor de kans op urineverlies kleiner wordt. Een oplossing voor vrouwen kan het dragen van een vaginale ring zijn die de sluitspier van de blaas ondersteunt. In sommige gevallen wordt via een operatie een bandje om de plasbuis te plaatsen zodat de plasbuis beter afgesloten wordt. Daarnaast kan een inlegverband of een incontinentiebroekje uitkomst bieden bij het verliezen van urine. Maak gebruik van onze keuzehulp voor meer informatie of bestel een proefpakket

Oplossingen bij aandrangincontinentie

Er zijn verschillende oplossingen voor aandrangincontinentie of urge-incontinentie. Vaak wordt er gestart met het volgen van blaastraining. Door blaastraining te volgen kunnen de klachten van aandrangincontinentie verminderen of zelfs helemaal verdwijnen. Blaastraining begint meestal met het bijhouden van een plasdagboek, waarin onder andere wordt bijgehouden hoe vaak iemand naar het toilet moet en hoeveel iemand moet plassen. Door het moment om te plassen steeds verder uit te stellen, is het de bedoeling om het aantal toiletbezoeken terug te dringen naar maximaal 8 keer per dag. Vaak wordt blaastraining gecombineerd met bekkenbodemoefeningen en medicijngebruik, ook kan een arts aanraden om veranderingen aan te brengen in het dieet. Daarnaast kan incontinentiemateriaal uitkomst bieden bij het verliezen van urine. Maak gebruik van onze keuzehulp voor meer informatie of bestel een proefpakket

Oplossingen bij overloopincontinentie

Ouderen met overloopincontinentie hebben niet alleen te maken met een vollopende blaas, maar ook vaak met pijnklachten tijdens het plassen. Overloopcontinentie kan op de lange termijn lijden tot nierproblemen en daarom is het bij deze vorm van incontinentie altijd belangrijk om naar de huisarts te gaan. Omdat overloopincontinentie niet altijd te onderscheiden is van andere soorten incontinentie, wordt naast het bijhouden van een plasdagboek ook lichamelijk onderzoek uitgevoerd door de (huis)arts. Lees meer over oplossingen bij overloopincontinentie.

Handig!

Infographic over grip op het kiezen van incomateriaal
IG grip op kiezen juiste incontinentiemateriaal

Incontinentiemateriaal voor ouderen

Afhankelijk van de mate van incontinentie, zelfstandig kunnen verschonen en voorkeuren, is er incontinentiemateriaal voor ouderen.


Heeft u nog een goede sta- en handfunctie en kunt u zich nog zelf verschonen, dan is een inlegverband, zoals de Abena Light of Abena San  een goed alternatief als incontinentiemateriaal voor ouderen.
 

Geeft u liever de voorkeur aan een absorberend broekje, dat als normaal ondergoed gedragen kan worden, kiest u dan voor de Abena Pants.

 De Abena Wing met heupbandsluiting is ook geschikt als incontinentiemateriaal voor ouderen. Dit is een slip die, tussen de benen door, aan de voorzijde van de heupband bevestigd wordt. Heeft u nog een goede sta- en handfunctie, dan kunt u dit product ook zelf aanbrengen.

Veelgestelde vragen

Incontinentie bij ouderen komt vaak voor en kan diverse oorzaken hebben. Raadpleeg altijd een (huis)arts. Hij of zij kan onderzoeken wat de oorzaak is van de incontinentie en kan een behandeling voorstellen. In een aantal gevallen is behandeling niet mogelijk. De (huis)arts kan in dat geval een recept uitschrijven voor incontinentiemateriaal, waarmee u het materiaal vergoed krijgt door uw zorgverzekeraar.

Een aantal tips:

  • Blijf voldoende drinken (1,5 tot 2 liter per dag) en vermijd het (veel) drinken van koffie, thee, fris en alcohol. Veel mensen denken dat minder drinken een oplossing is voor incontinentie. Het tegendeel is echter waar. Hoe minder u drinkt, hoe geconcentreerder de urine wordt. Geconcentreerde urine kan de blaas irriteren, waardoor u meer aandrang krijgt om naar het toilet te gaan.
  • Zorg voor gemakkelijk zittende kleding, zonder lastige knopen, ritsen en dergelijke zodat u geen tijd verliest met het omlaag doen van uw kleding.
  • Zorg dat er niet veel obstakels staan op de weg naar het toilet.
  • Beweeg voldoende.

Er zijn verschillende oorzaken  voor incontinentie bij ouderen. Veroudering is één van de grootste oorzaken van incontinentieklachten bij ouderen. Maar ook verschillende aandoeningen, bijwerkingen door het medicijngebruik of door een bepaalde levensstijl (overgewicht, roken). Daarnaast kunnen ook externe factoren  een rol spelen bij incontinentie bij ouderen. Bijvoorbeeld bij mensen die slecht ter been zijn en die het toilet niet op tijd kunnen bereiken omdat er obstakels in de weg staan, of niet de mogelijkheid hebben  om begeleiding mee te kunnen nemen naar het toilet als dat nodig is. Ook bij mensen met dementie komt incontinentie voor. Mensen met dementie kunnen zich niet herinneren waar het toilet zich bevindt, met urineverlies tot gevolg.

Er zijn verschillende oplossingen om incontinentie tegen te gaan. Een vaak genoemde oplossing voor incontinentie zijn bekkenbodemoefeningen. Daarnaast kan een (huis) arts of specialist medicatie voorschrijven die het ongewild samentrekken van de blaas verminderen. Ook is het mogelijk om door middel van een zogenaamde plastraining incontinentie terug te dringen. En in sommige gevallen kan een operatie een oplossing zijn. Zelfs als het niet mogelijk is om incontinentie terug te dringen is het goed mogelijk om een normaal leven te leiden. Ons incontinentiemateriaal kan u beschermen voor ongewild urineverlies en nare geurtjes.

Aanbevolen producten

Gerelateerde artikelen

Abena wat is incontinentie, oorzaken, vormen en oplossingen

Wat is incontinentie

Lees meer
keuzehulp

Keuzehulp incontinentiemateriaal

Lees meer
Abena oorzaken en soorten incontinentie

Oorzaken en soorten incontinentie

Lees meer

Ons kenniscentrum

Bij Abena bieden we professionele hulp bij jouw dagelijkse verzorging en bescherming. In ons kenniscentrum lees je alles over de oorzaken en oplossingen bij incontinentie, krijg je tips voor de juiste huidverzorging en persoonlijke hygiëne.

Geen producten in je winkelwagen